Ítrekað byggt á röngu mati/þetta stóra mál :verður að ransaka ekki spurning!!!!!

Ítrekað byggt á röngu mati
Viðskipti | mbl.is | 28.7.2011 | 11:16
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar varðandi SpKef hafa ítrekað byggst á röngu mati eigna sparisjóðsins og fari fram sem horfir stefnir í hrikalegan skell fyrir íslenska skattgreiðendur, að því er kemur fram í aðsendri grein Bjarna Benediktssonar, formanns Sjálfstæðisflokksins í Morgunblaðinu í dag.
Skrifar hann aðsenda grein í Morgunblaðið í dag þar sem hann fer yfir aðkomu ríkisins að sparisjóðnum frá upphafi.

Segir Bjarni að í apríl 2010 hafi þáverandi efnahags- og viðskiptaráðherra, Gylfi Magnússon, sagst ekki eiga von á því að aðstoð ríkisins við endurreisn SpKef myndi kosta ríkið neitt. Þegar ákveðið hafi verið að sameina SpKef og Landsbanka hafi kostnaðurinn hins vegar verið kominn í rúma ellefu milljarða og nú sé útlit fyrir að um 30 milljarðar lendi á ríkinu vegna ofmats eigna sjóðsins.

Grein Bjarna í heild sinni:

Ítrekað vanmat og blekkingar vegna SpKef
Eftir Bjarna Benediktsson

Fjármálaráðherra, Steingrímur J. Sigfússon, virðist vera í algerri afneitun vegna málefna SpKef og mögulegs kostnaðar ríkisins í tengslum við að tryggja innistæður sparisjóðsins. Nú er orðið ljóst að aðgerðir stjórnvalda síðastliðin tvö ár hafa byggst á alvarlegu ofmati á virði yfirtekinna eigna.

„Kostar ekkert“

Í apríl 2010 skilaði sparisjóðurinn inn starfsleyfi sínu og SpKef var komið á fót með um 860 milljóna framlagi frá íslenska ríkinu.

Við það tækifæri sagði Gylfi Magnússon, þáverandi efnahagsog viðskiptaráðherra: „Ég á von á því að þetta muni ekki kosta ríkið neitt. Það er að vísu ákveðin áhætta sem ríkið tekur.“ Áhættan sem hér var vísað til snerist um virði þeirra eigna Sparisjóðsins sem fluttar voru í hinn nýja SpKef á móti innistæðum.

Afskipti stjórnvalda á þessu stigi málsins snerust um að vernda innistæðueigendur, en um þann þátt málsins sagði ráðherrann: „Við teljum að það muni ekki reyna á útgjöld ríkisins vegna innistæðutrygginga þannig að þetta er bara spurning um að leggja til eigið fé í upphafi og fá það aftur síðar.“

Þegar þetta gerðist hafði sparisjóðurinn verið í gjörgæslu stjórnvalda og eftirlitsstofnana í eitt og hálft ár. Eftir hrun bankakerfisins var sérstök ástæða til að gæta ýtrustu varkárni við eignamat. Gefist hafði nægur tími til að fá í það minnsta grófa hugmynd um virði eignanna.

Upp frá þessu hófust viðræður við slitastjórn Sparisjóðs Keflavíkur þar sem þess var freistað að ná samkomulagi um uppgjör vegna innistæðna og eigna. Tæpu ári eftir stofnun SpKef, eða í febrúar 2011, varð að lokum ljóst að ekkert yrði af slíku samkomulagi.

„Ekkert“ verður að 11,2 milljörðum

Slæm staða eignasafnsins virðist fyrst hafa runnið upp fyrir stjórnvöldum á síðari hluta ársins 2010. Tæpu ári eftir að ríkisstjórnin sagði ríkið ekki verða fyrir neinum fjárútlátum vegna SpKef var orðið ljóst að rúma 11,2 milljarða vantaði uppá til að yfirteknar eignir stæðu undir innistæðum. Þess utan þurfti um 8,2 milljarða sem eiginfjárframlag til að mæta kröfum um eiginfjárhlutfall ef halda ætti starfseminni áfram.

Í stað þess að endurreisa sparisjóðinn var ákveðið að starfsemin yrði sameinuð Landsbankanum. Í tilkynningu frá fjármálaráðuneytinu 5. mars síðastliðinn kom m.a. fram að með þessari ráðstöfun væri tryggt að útgjöld ríkissjóðs vegna SpKef takmörkuðust við það sem á vantaði að heildareignir sparisjóðsins svöruðu til innistæðna. Með þessu var gefið í skyn að ljóst væri að endanlegur kostnaður ríkisins takmarkaðist við 11,2 milljarða. Það væri þó í öllu falli betra en 19 milljarðarnir sem það kostaði að endurreisa sparisjóðinn. Sú fjárhæð var sögð svo há að nýr efnahags-og viðskiptaráðherra, Árni Páll Árnason, sagði á Alþingi að það væri utan mannlegs valds að ganga í það verk.

Í besta falli var þetta einfaldlega enn eitt vanmatið hjá ráðherrunum tveimur, en í versta falli hrein blekking, til að breiða yfir þá stöðu sem smám saman var að koma í ljós. Fjármálaráðherra og efnahags- og viðskiptaráðherra mátti vera ljóst að staða eignasafnsins væri jafnvel enn verri en komið hafði fram. Þetta má sjá af því að Landsbankinn sendi frá sér sína eigin tilkynningu vegna samrunans þar sem athygli er á því vakin að það væri hluti samkomulagsins um samrunann að virði eignanna yrði enn og aftur endurmetið.

Verða 11,2 milljarðar að 30 milljörðum?

Samkvæmt fréttum undanfarna daga er niðurstaða þess mats sem nú hefur verið framkvæmt að það vanti enn 20 milljarða til viðbótar svo eignirnar standi undir því mati sem fjármálaráðuneytið kynnti í mars. Samkvæmt því eru eignirnar rúmlega 30 milljörðum minni en yfirteknar innistæður.

Lengi hefur verið ljóst að eignir SpKef hafi verið verulega ofmetnar. Nú bendir margt til þess að við höfum einungis séð toppinn á ísjakanum.

Aðgerðir ríkisstjórnarinnar hafa ítrekað byggst á röngu mati og fari fram sem horfir stefnir í hrikalegan skell fyrir íslenska skattgreiðendur. Sá skellur kemur í bakið á fólkinu í landinu, því stjórnvöld kynntu upphafsaðgerðir sínar þannig að þær yrðu án alls kostnaðar fyrir ríkissjóð.

Fjármálaráðherra hefur ekki borið til baka fréttir um að stjórnvöld hafi hugsanlega ofmetið eignir SpKef um 30 milljarða frá stofnun. Hver hyggst bera ábyrgð á þeim mistökum? Það er skýlaus krafa að nýtt mat Landsbankans á virði eignanna verði birt án frekari málalenginga.
Hvernig má það vera að tæpum þremur árum eftir að sparisjóðurinn komst í vandræði skeiki hvað eftir annað tugum milljarða við mat á virði eigna?

Þörf á ítarlegri rannsókn

Það er kominn tími til að ríkisstjórnin með undirstofnanir sínar og fjármálaráðherra og efnahags- og viðskiptaráðherra í broddi fylkingar taki ábyrgð á þessu samfellda klúðri og svari þessum sjálfsögðu spurningum.
Eða ætlar fjármálaráðherrann áfram að láta eins og ágreiningur við Landsbankann um virði eigna SpKef sé eitthvert smámál? Er litið svo á að það sé betra að láta Landsbankann – ríkisbankann – taka skellinn? Undirliggjandi fjárhæð er hin sama og áætlaður kostnaður var af Icesave-samningnum sem féll í þjóðaratkvæði fyrir skemmstu.

Á að loka augunum og þegja yfir því að útgjöld ríkisins vegna þessa eina sparisjóðs gætu orðið rúmlega helmingur árlegra útgjalda til mennta og menningarmála í landinu?

Brýn þörf er á því að fara ofan í saumana á aðkomu stjórnvalda að málefnum Sparisjóðs Keflavíkur allt frá því haustið 2008.////////þetta er eiginlega skyldulesning ekki spurning um það að þetta er kríminalt og ekkert annað,eigum  við að láta þetta viðgangast ,nei segir Bjarni Formaður og við sem lesum erum sammála og vel það þetta er bara þjófnaður og ekkert annað/lesi' og segið ykkar meiningu/Halli gamli

Ítrekað byggt á röngu mati

Athugasemdir

[Valgeir ásbjörnsson (IP-tala skráð) 29.7.2011 kl. 05:24]

Það er verið að fórna heimillum, sparisjóðum og öðrum fyrirtækjum fyrir kröfuhafa stóru bankanna á ólöglegan hátt, stóru bankarnir kæmust aldrei upp með þetta annars staðar. Það hefði kannski verið eðlilegt að einn eða tveir sparisjóðir hefðu fallið í eða rétt eftir hrun en ekki að þeir séu að tína tölunni alls staðar á landinu tveim árum eftir hrun, það er heldur ekki eðlilegt að stóru bankarnir séu alltaf að hagnast um leið og þeir neyðast til að afskrifa lán og hækka laun starfsmanna úr öllu hófi. Ástæður þess að sparisjóðirnir eru látnir falla á kostnað stóru bankanna eru í fyrsta lagi að reyna að tryggja Seðlabanka eitthvað af 800 milljarða króna kröfum á stóru bankanna hvort sem að um víkjandi lán eða ástarbréfagjörninga í gegnum Icebank var að ræða, en öll þessi lán voru ólögleg, en svo í öðru lagi þá var og er mjög dýrt fyrir ríkið að ábyrgjast innistæður stóru bankanna með því að færa þau yfir í glænýja banka sem ekki eru á sama grunni og gömlu, en meðan að útlán væru að skila sér inn í gömlu þrotabúin sem að síðan myndu greiða af þeirri ríkisábyrgð sem að ríkið lagði fram þá situr ríkið uppi með vaxtakostnað á meðan. Hinsvegar þá er þetta mjög ósanngjarn leikur af ríkinu gagnvart stofnfjárhöfum sparisjóðanna, heimillum, og öðrum fyrirtækjum vegna þess að stóru bankarnir eru ekki viðskiptabankar heldur fjárfestingabankar á pappírunum en það vita ekki margir.

Reikniregluverkið Basel 2 var fundið upp til að leysa Basel 1 af hólmi. Basel 1 er frá 1988. Í Basel 1 þá var útlánastuðullinn 1 en þá gastu fengið 10 milljóna lán á 10 milljóna íbúð að nafnvirði Basel 1.

Basel 2 er fundið upp 1999 og er tekið upp í mörgum bönkum úti 2001 en stóru bankarnir hérna taka það upp 2003 en þá lækkaði útlánastuðullinn í 0,5 og fólk gat  fengið tvöfalt hærri lán síðan 2007 þá lækkaði útlánastuðullinn í 0,35. Í Basel 2 þá breyttust áhættugrunnarnir töluvert. (Það var samþykkt á þingi í febrúar 2007 að síðustu bankarnir tækju upp Basel 2 um áramótin 2007-2008 en stuttu seinna þá eru nokkrir þingmenn sem að selja bréfin sín en með því að fresta rannsókn á sparisjóðunum þá gátu þingmenn leyft 4 ára riftunarfrestinum að líða út og það var hægt að brjóta á sparisjóðunum til að reyna að bjarga stóru bönkunum)

Áhættugrunnarnir eru þrír og flokkast undir fjármagnskipan í cad- hlutfalli, en cad hlutfall er byggt upp svona (meðalstaða eigna, lánsfjármögnun, fjármagnskipan,vaxtamunur)  

Áhættugrunnarnir heita Tier 1, Tier 2, Tier 3, en hafa ber í huga að banki getur einungis innihaldið einn af þessum áhættugrunnum þó um blandaðan rekstur sé að ræða og verður það að miða út frá megin starfsemi bankans þetta nær líka til dótturfélaga svo að það gengur ekki upp að einn að einhver af stóru bönkunum verði móðurfélag sparisjóðs eða eigi á einhvern annan hátt ráðandi hlut í sparisjóði né sameinist homum

Tier 1 er fyrir fjárfestingarbanka og er innramatsaðferð en þá ber FME minni ábyrgð á því sem að þar fer fram og byggist upp á hlutafé, yfirverð hlutafjár, víkjandi skuldabréfum og óráðstöfuðu eiginfé eða varasjóð öðru nafni, Það er hægt að krefjast hærra eiginfjárhlutfalls hér en í Tier 2.

Tier 2 er fyrir viðskiptabanka og sparsisjóði en það er staðallaðferð þannig að það þýðir ekkert fyrir FME að segja að þeir viti ekki neit þeir bera sína ábyrgð líka. Tier 2 inniheldur endurmat breytileg skuldabréf, víkjandi lán og afskriftreikning.

Tier 3 er fyrir banka eins og Hraðpeninga og inniheldur einungis víkjandi lán til skamms tíma.

Þó stóru bankarnir hafi verið fjárfestingabankar fyrir hrun þá er ekki þar með sagt að þeir geti rekið dótturfélög sem fjárfestingabankar eftir hrun en ef við tökum og kryfjum aðeins Tier 1 og rekstrarumhverfi banka hér á landi í dag þá vill ég benda á hlutafé og yfirverðhlutafjár(allt fyrir ofan 1) þar sem .þetta er hlutafé sem bankinn á í öðrum félögum á opnum markaði þá passar þetta ekki en þau hlutafélög sem ekki eru á opnum markaði myndu krefjast endurmats en það er ekki innan Tier 1, víkjandi skuldabréf, það kaupir þau engin af íslenskum banka í dag, varasjóður er heldur ekki til staðar þar sem það voru einungis gerðar áætlaðar afskriftir og allt umfram þær rennur aftur til gömlu þrotabúanna svo að rekstrargrundvöllur fyrir Tier 1 fyrir innanlandsstarfsemi á Íslandi er engin. Þar að auki þá er eigið fé nýju bankanna byggt á mjög ólöglegan hátt þeir högnuðust á gengishagnaði vegna ólöglegra lána, þeir yfirtaka félög og breyta skuldum yfir í hlutafé sem þeir meiga ekki þar sem í því felst endurmat á hlutafé, þeir innihalda mjög litla afskriftareikninga þó svo að Tier 1 banki þurfi ekki að hafa nema 1,25 prósent í afskriftum, þeir eru með ólögleg víkjandi lán og fá ríkisábyrgðir á víkjandi skuldabréf, þeir telja upp hlutfé í sjálfum sér og yfirverð þess sem eigið fé sem að stenst ekki bókhaldslega þar sem það er bókfært hjá eiganda bankans, þeir endurmeta vexti á lán sem þeir meiga ekki vegna þess að Tier 1 inniheldur ekki endurmat. Fyrir utan það þá voru KB og Glitnir að skila inn starfsleyfi um daginn og meiga ekki reka fyrirtæki að þeim sökum.

Ef ég tek Byr sparisjóð fyrir þá ætla ég að benda á að haustið 2009 þá lágu samningar við kröfuhafa fyrir með það að afskrifa og að ríkið kæmi þess í stað með stofnfé á móti og það var ekki krafist þess af kröfuhöfum að stofnfé yrði fært niður þar sem vitað mál var að það lá inn á afskriftareikningum og eigendur fengu síðast sitt. Fjármálaráðuneytið var ekki sátt við þetta og fór að bjóða kröfuhöfum upp á víkjandi skuldabréf og ríkisskuldabréf auk þess að jarða Byr sparisjóð í fjölmiðlum. En það eru engin víkjandi skuldabréf né ríkiskuldabréf innan áhætttugrunsins svo að það getur ekki hafa verið ætlunarverk fjármálráuneytis að láta þessar samningaviðræður takast. ef FME hefði gefið Byr sparisjóð færi á að gefa út breytileg skuldabréf sem síðan hefðu breyst í stofnfé ef ekki hefði náðst að greiða af þeim, en þá hefði það bara bitnað á stofnfjárhöfum sem að höfðu tekið út arð og ekki komið yfirvöldum neit við eða þá að Seðlabanki hefði veitt víkjandi lán til að mæta mjög ýktum afskriftareikning eða fjármálaráðuneytið komið með aukið stofnfæé en Seðlabankinn og ríkið hafa hingað til getað mætt stóru bönkunum án þess meira aað segja að það sé á löglegan hátt þannig að stofnfjáraukning hefði bara verið til að jafna leikinn þá væri Byr sparisjóður í fullu fjöri í dag. 

Svo er ömurlegt að vita til þess að með því að leyfa stóru bönkunum að brjóta af sér með því að endurmeta vexti á lán og yfirtaka félög og breyta skuldum yfirí hlutafé en stóru bankarnir höfðu áður hagnast vegna gengislána þá neyðast sparisjó'irnir til að afskrifa meira, þar að auki þá lánuðu sparisj´joðir í raun og veru í erlendri mynt. bara ólögmætt endurmat úr peningamarkaðsjóðum hjá stóru bönkunum kostaði Byr 8 milljarða, yfirtakan á SP og Húsasmiðjunni var líka ráðlögð af fjármálaráðuneyti en ef þessi félög hefðu farið í mál við Landsbankann þar sem lánin til þerra voru gengislán þá stæðu þau vel í dag en Byr átti 35% ´SP og 43% í Húsasmiðjunni auk þess voru lán til stærstu eiganda vel endurheimtanleg ef að stóru bönkunum hefði ekki verið leyft að brjóta á þeim. Byr á líka 15 milljaðra heildsöluinnlán inni í Íslandsbanka og Landsbanka sem að með dráttarvöxtum næðu 22 milljörðum.

Það að blanda saman Byr og Íslandsbanka r svipað og að reyna að láta belju og hest eiga saman afkvæmi, en að auki þá hef ég sýnt fram á að Íslandsbanki ætti ekki að hafa starfsleyfi en að auki þá er móðurfélagið yfir honum Glitnir búið að skila inn starfsleyfum.

þið hafið líklega heyrt talað um samráðshóp um fjármálstöðuleika en sá hópur var myndaður árið 2006 og er enn starfræktur í dag. Þennan hóp mynda Efnahags-og viðskiptaráðuneyti, Fjármálaráðuneyti, Forsætisráðuneyti, FME og Seðlabanki, og eiga þessir aðillar hver einn fulltrúa í senn innan samráðhópsins. Þarna sátu til dæmis Baldur Guðlaugsson, Stefan Svavarsson (fyrrum aðalhagfræðingur Seðlabankans) Bolli Bollasson, Ingimundur Friðriksson, Hjördís Dröfn Vilhjálmsdóttir auk margra annara. Samráðshópurinn var myndaður 2006 þegar Seðlabankinn uppgötvaði að öll þau víkjandi lán sem þeir höfðu veitt stóru bönkunum væru ólögleg og að einhvern vegin þyrfti að ná þeim til baka, síðan fengu þeir Glitnismenn sem áttu líka ráðandi hlut í Byr og Icebank og VBS til að láta Icebank og VBS taka víkjandi lán hjá Seðlabanka þar sem þeir gátu það á þeim tíma en ekki stóru bankarnir og kaupa síðan víkjandi skuldabréf af stóru bönkunum svo að þeir gætu greitt upp víkjandi lán sem kominn voru á tíma, semsagt skuldbreyting, þannig að víkjandi skuldabréfin fóru ekki einu sinni í að byggja upp eigin fé stóru bankanna og voru þar að auki aldrei sett á almennan markað né bókfærð í sumum tilfellum en þetta var allt gert án þess að minni stofnfjáreigendur vissu af, en á meðan var Ingimundur Friðriksson Seðlabankastjóri líka í stjórn FME og átti sæti í samráðshóp. Með því að láta Byr taka á sig ýmis áhættur sem að á ekki að geta gerts með þessum hætti þar sem bankinnn notar staðallaðferð þá var verið að reyna tryggja endurheimtur til Seðlabanka. Það þarf engin að segja mér að veðlitlar lánveitingar til stærstu eiganda og útrásarvíkinga geti átt sér stað á sama tíma og Byr fer í gegnum miklar sameiningar og er að taka upp Basel 2 og það í staðalaðferð að fleiri milljarðar eru fara ýmist í innlán til hinna bankanna eða sem léleg lán til eiganda svo þeir geti staðið við skuldbindingar annars staðar. Svo hef ég verið að benda þessum stofnunum á að það er hægt að ná þessum útlánum Byrs til baka þar sem að stóru bönkunum er óheimilt að beita endurmati á lán o.s.f. svo að Byr sparisjóður er ekki jafn veikur og menn vilja meina í fjölmiðlum. Auk þess geta þessir aðillar sem settið hafa í samráðshópnum orðið persónulega ábyrgir fyrir miklu sem fer þar fram þar sem einungis eru gerð fundardrög.

[Valgeir ásbjörnsson (IP-tala skráð) 29.7.2011 kl. 06:07]

Ég vill líka benda á að það er ekki nóg með að stofnféð hafi farið í afskriftareikninga sem gætu skilað sér að fullu til baka (af 29 milljarða tapi Byrs 2008 þá voru 3 milljarðar vegna niðurfærslu á viðskiptavild og endaði hún í einum milljarði, en 26 vegna yfirfærslu á afskriftareikning en einungis 500 milljónir af því endanlega tapað). Síðan er yfir þriðjungur útlána Byrs vegna lána frá lánadottnum, en skuldir vegna þeirra voru allar eftir í gamla Byr. Nýji Byr (Byr hf) bókfærði aldrei þau lán sem hann fékk yfir á hundrað prósent afslætti í Debet, þess vegna er verið að keyra málin í gegn án þess að gera ársuppgjör. Það var skuldajafnað að öllu leyti við stóru nýju bankanna og þess vegna eru þeir og fleiri innlendir kröfuhafar sammála sölunni á Byr hf, á meða þá eru þýskir bankar arfareiðir og koma aldrei til með að lána íslenskum viðskiptabanka aftur ef að þessu verður en þeir hafa nú áður sent fjármálaráðuneytinu bréf vegna yfirtökunar á Byr sparisjóði að nú væri íslensk þjóð rúinn öllu trausti.

Það er líka einkennilegt að það sé skuldajafnað við kröfuhafa meðan að fleiri kröfuhafar sem eiga ekki innlán á móti fá ekki neit. Auk þess þá væri FME búið að gera eitthvað vegna tengsla skilnefndar Byrs við fyrirttækið sem á að selja Byr ef að ekki væri um pólutískar mútur að ræða en Það er engin tilviljun að júlí sé valin til sölunnar því þá er þingi meinað að koma saman.